Jakie będą efekty wzrostu płacy minimalnej?

Zdaniem ekspertów Credit Agricole Bank Polska płaca minimalna wywiera wpływ na przeciętny poziom płac w gospodarce narodowej w ramach trzech kanałów oddziaływania. Pierwszy z nich, to wpływ czysto arytmetyczny – część pracowników otrzymuje wyższą pensję, co z uwagi na ich niezaniedbywalny udział w całości populacji podnosi średni poziom wynagrodzeń w gospodarce. Po drugie, wzrost płacy minimalnej oddziałuje w kierunku wynagrodzeń nie tylko osób zarabiających mniej niż ta kwota, ale również innych pracowników. Zgodnie z pracami teoretycznymi, pracownicy zarabiający więcej czują niezadowolenie związane ze spadkiem swoich płac w relacji do mniej wykwalifikowanych pracowników, co może prowadzić do zmniejszenia ich wydajności w pracy. W celu uniknięcia takiego scenariusza pracodawcy podnoszą ich pensje aby zachować odpowiednie zależności pomiędzy wynagrodzeniami różnych stanowisk w ramach siatki płac. Po trzecie, przedsiębiorcy w celu utrzymania rentowności swojej działalności, w reakcji na wzrost płacy minimalnej podnoszą ceny swoich produktów. W skali całej gospodarki prowadzi to do zwiększenia inflacji, co nasila żądania płacowe gospodarstw domowych w celu utrzymania siły nabywczej swoich dochodów (tzw. efekty drugiej rundy).

Jak wskazują ekonomiści CABP niektóre badania empiryczne sygnalizują, że wzrost płacy minimalnej przyczynia się do wzrostu pensji pracowników zarabiających nie więcej niż medianę miesięcznych wynagrodzeń w gospodarce, inne wskazują na występowanie takich efektów aż do wynagrodzeń wynoszących czterokrotność płacy minimalnej. Wnioski płynące z badań empirycznych są jednak spójne w tym zakresie, iż skala transmisji wzrostu płacy minimalnej na wynagrodzenia zmniejsza się wraz z poziomem pensji pracownika. W rezultacie zwiększenie płacy minimalnej prowadzi do skupienia się rozkładu wynagrodzeń wokół niższych wartości i zmniejszenia nierówności zarobkowych. 

Zgodnie z danymi GUS, płacę minimalną w 2017 r. otrzymywało 13 proc. zatrudnionych w gospodarce narodowej.  Odsetek ten utrzymuje się na stałym poziomie od 2012 r. W celu oszacowania wpływu podwyżki płacy minimalnej na poziom przeciętnego wynagrodzenia w Polsce posłużyliśmy się modelem ekonometrycznym. Dynamika nominalnych płac została w nim uzależniona od czterech czynników – tempa wzrostu wydajności pracy (wpływ długookresowy), stopy bezrobocia (czynnik krótkookresowy, związany z fazą cyklu koniunktury), dynamiki cen żywności (zmienna obrazująca oczekiwania inflacyjne i związaną z nimi presję na wzrost wynagrodzeń) oraz dynamiki płacy minimalnej. Eksperci Credit Agricole Bank Polska przeprowadzili analizę oddzielnie dla wynagrodzeń w przetwórstwie przemysłowym i budownictwie w przedsiębiorstwach zatrudniających co najmniej 10 pracowników.