Inspekcja pracy zapowiada intensywne kontrole sklepów

Dzień 15 sierpnia jest świętem państwowym i kościelnym, obowiązuje w nim zakaz pracy w handlu. Inspektorzy pracy sprawdzą tego dnia, kto i na jakiej podstawie wykonuje pracę, przygotowanie do pracy pod kątem badań lekarskich i szkoleń z zakresu bhp. Skontrolują, czy pracujący w placówkach handlowych cudzoziemcy są zatrudnieni legalnie. Sprawdzą, jak są przestrzegane przepisy o czasie pracy, wypłacie wynagrodzenia, przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Jak podkreślił zastępca głównego inspektora pracy Zbigniew Ryfka, decyzja głównego inspektora pracy o przeprowadzeniu tego dnia wzmożonych kontroli w handlu przez wszystkie jednostki organizacyjne inspekcji pracy została podyktowana powtarzającymi się sygnałami o łamaniu zakazu pracy w handlu w święta jak również niepokojącymi informacjami o nieprzestrzeganiu innych przepisów prawa pracy, głównie przez małe placówki handlowe.

Będą to pierwsze od ponad 8 lat kontrole placówek handlowych przeprowadzone przez inspektorów pracy w dniu świątecznym, gdy obowiązuje zakaz pracy w handlu.  

Przepis zakazujący pracy w święto w placówkach handlowych nie oznacza zakazu otwarcia placówki handlowej tego dnia. Nie ma bowiem przeszkód prawnych, aby w sklepach otwartych w święta pracę wykonywali ich właściciele lub inne osoby pracujące na podstawie umów cywilnych. W takim jednak przypadku trzeba mieć na uwadze przepisy Kodeksu pracy, zakazujące wykonywania pracy w ramach umów cywilnoprawnych, jeżeli jest ona świadczona w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy.

Od początku br. inspektorzy pracy stwierdzili 96 przypadków złamania zakazu pracy w handlu w święta wobec ponad 300 pracowników (W 2015 r. – inspektorzy pracy odnotowali 158 przypadków złamania zakazu pracy w handlu w święta.). 52 pracodawców ukaranych zostało grzywną w drodze mandatu karnego, a w odniesieniu do 11 pracodawców inspektorzy pracy skierowali do sądu wnioski o ukaranie.

Podczas kontroli przestrzegania zakazu pracy w handlu w święta, inspektorzy stwierdzają liczne naruszenia prawa pracy. Do najczęstszych należą:

• omijanie przepisów poprzez zatrudnianie „własnych” pracowników (na co dzień zatrudnionych na umowy o pracę) na podstawie umów cywilnoprawnych
• zawieranie pozornych umów cywilnoprawnych, podczas gdy takie osoby pracują w warunkach właściwych dla umowy o pracę (w określonym miejscu i czasie, pod nadzorem kierownictwa)
• zatrudnianie bez żadnej umowy, „na czarno”
• brak bieżącej ewidencji czasu pracy, nieprawidłowości w jej prowadzaniu, nieewidencjonowanie pracy w święto
• zaniżanie wynagrodzenia za pracę, problemy z wypłatą za pracę w nadgodzinach
• niezapewnienie odpoczynku dobowego i tygodniowego pracownikom
• nieudzielenie innego dnia wolnego w zamian za pracę wykonywaną w niedzielę
• brak profilaktycznych badań lekarskich pracowników oraz szkoleń BHP