Nowe przepisy dot. opakowań. Lista składników a tabela wartości odżywczych

Na opakowaniu produktu spożywczego powinny się znaleźć takie informacje, jak: nazwa wyrobu, jego ilość w danym opakowaniu, data przydatności do spożycia, informacje o sposobie przechowywania, oznaczenie partii produkcyjnej, dane pozwalające zidentyfikować podmiot odpowiedzialny (np. producenta lub dystrybutora), a także lista składników, z jakich produkt powstał. Pod koniec roku wejdzie w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE, zgodnie z którym producenci zostaną zobowiązani do podawania na opakowaniu także wartości odżywczej, w tym energetycznej, danego wyrobu.

Chociaż te informacje są istotne, bo dzięki nim można zaplanować codzienną dietę, to konsumenci często mają kłopot z prawidłowym odczytaniem tabeli wartości odżywczych i odróżnieniem jej od listy składników, z jakich dany wyrób powstał. Jak pokazuje badanie firmy GfK Polonia, w którym wzięły udział mamy dzieci w wieku 3-12 lat, 73 proc. pań sprawdza informacje zawarte w tabeli substancji odżywczych, ale 39 proc. albo w ogóle nie potrafi odczytać danych z tej tabeli (zadeklarowało to 11 proc. z nich), albo błędnie je interpretuje. Uważają, że są w niej wymienione tylko substancje znajdujące się w surowcach, z jakich dany produkt powstał (wskazało tak 16 proc. badanych), lub też tylko te, które zostały dodane w czasie procesu produkcji (12 proc.). Tymczasem tabela zawiera całkowitą wartość odżywczą gotowego już produktu, obejmującą zarówno substancje dodane w procesie produkcji, jak i występujące w surowcach, z których powstał produkt.

Lista składników produktu odpowiada na pytanie, co posłużyło do jego wyrobu. Zawartość poszczególnych elementów wymieniana jest w kolejności malejącej – ten, którego jest najwięcej, podawany jest jako pierwszy. Natomiast informacja o wartości odżywczej to dane dotyczące poszczególnych składników odżywczych zawartych w 100 g lub 100 ml wyrobu gotowego w danym opakowaniu (np. tłuszczu, węglowodanów czy białka), a także wartości energetycznej, czyli liczby kilokalorii. Dodatkowo informacja o wartości odżywczej może być podana na porcji. Tabela jest więc wskazówką, dzięki której można sprawdzić, czy i w jakich proporcjach dany produkt zawiera substancje odżywcze pozwalające pokryć codzienne zapotrzebowanie na poszczególne składniki odżywcze.

Łatwo wyjaśnić to na przykładzie cukrów zawartych w sokach owocowych. Wiele osób uważa, że cukier podany w tabeli odżywczej soku owocowego został dodany przez producenta, czyli że soki te zostały dosłodzone (wskazało tak np. 78 proc. badanych mam). A to nieprawda. Z jednej strony błędne przekonanie wynika z nieznajomości przepisów prawnych, które wyraźnie zakazują takich praktyk, a z drugiej to efekt braku umiejętności czytania etykiet i znajomości różnicy między listą składników a tabelą wartości odżywczych. Tymczasem w produktach, do których producent nie dodał cukru, czyli właśnie np. w sokach owocowych, w tabeli wartości odżywczych będzie on jednak widoczny. Owoce, z których powstał sok, zawierały bowiem naturalny cukier – fruktozę, glukozę i czasami sacharozę. Jednak nie znajdziemy go już na liście składników soku owocowego, ponieważ wytwórca do niego żadnego cukru nie dodał (bo nie mógł). Warto też wiedzieć, że na opakowaniu soku owocowego nie może się znaleźć informacja, iż nie zawiera on dodatku cukru czy konserwantów. Nie jest to przewaga konkurencyjna, a wynik stosowania obowiązujących przepisów, które dotyczą wszystkich producentów, a zatem nie mogą oni tego faktu podkreślać w komunikacji z konsumentem, ponieważ sugerowałoby to błędnie, iż np. są na rynku soki z konserwantami. (MP)