Pandemia nie zachwiała eksportem bananów

Globalny eksport bananów osiągnął w 2019 r. rekordowy poziom 24,9 mln ton, co stanowiło wzrost o 3,5 proc. w porównaniu z 2018 r. Za ten wzrost ponownie odpowiadały przede wszystkim Ekwador i Filipiny, dwaj czołowi eksporterzy dostarczający łącznie 44 proc. światowego eksportu bananów. Jednocześnie nastąpił spadek importu odpowiednio o 1proc. i 4 proc. u dwóch największych importerów netto Unii Europejskiej (44 proc. światowego importu) i USA (17 proc.).

W międzyczasie import do Chin osiągnął 1,93 mln ton tj. wzrost o 19 proc. w porównaniu z 2018 r. (12 proc. światowego importu). Chiński popyt importowy na banany jest napędzany szybkim wzrostem dochodów i zmianami preferencji konsumentów. W rezultacie Chiny wyprzedziły Federację Rosyjską (6proc. światowego importu) i stały się trzecim co do wielkości importerem bananów na świecie. W tym czasie Polski import stanowił 1,9 proc. światowego importu bananów, co dawało naszemu krajowi 13. miejsce w światowym imporcie. I choć nie ma ostatecznych danych za 2020 r. to wstępne, niepełne dane wskazują na wzrost importu bananów do UE w 2020 r.

Handel łatwo psującymi się bananami jest bardziej narażony na zakłócenia niż handel produktami o długim terminie przydatności. W 2020 r. obserwowaliśmy nietypowe wahania podaży i popytu w pierwszej połowie roku z powodu problemów ze zbiorem, zakłóceń łańcucha dostaw oraz zmiany zachowań zakupowych konsumentów spowodowanej COVID-19. Co prawda łańcuchy dostaw bananów wykazywał, w stosunku do innych owoców tropikalnych, większą odporność na kryzys ale konsumenci rzadziej chodzili do sklepów, a w czasie jednostkowych zakupów kupowali więcej m.in. bananów.

Niemniej jednak mimo tych wyzwań w ciągu dziewięciu miesięcy 2020 r. polski handel zagraniczny bananami wzrósł. Do września 2020 r. wolumen importu bananów do Polski wzrósł o 21 proc. do poziomu 423 tys. t, a jego wartość o 17,3 proc. do poziomu 234 mln EUR. Jednocześnie eksport bananów również wzrósł o 20 proc. ilościowo, do poziomu 62 tys. t, i o 23 proc. wartościowo, do poziomu prawie 48 mln EUR.

Prognozy FAO dotyczące rynku bananów zastrzegają, że sytuacja średniookresowa jest niepewna i zależna od szybkość nastania wzrostu gospodarczego po pandemii. Niemniej jednak zakładając średnie warunki pogodowe i brak dalszego gwałtownego rozprzestrzeniania się chorób bananów, prognoza FAO przewiduje, że światowa produkcja bananów powinna wzrosnąć o 1,5 proc. rocznie do 132,6 mln ton w 2029 r. Oczekuje się, że popyt na banany zostanie nasycony w większości regionów i będzie napędzany głównie przez wzrost populacji.

FAO przewiduje, że Azja pozostanie czołowym producentem na świecie, z ponad 51 proc. udziałem w globalnej produkcji bananów. Za to produkcja z wiodącego regionu eksportowego - Ameryki Łacińskiej i Karaibów ma osiągnąć 34,8 mln ton bananów i będzie stymulowana rosnącym popytem na kluczowych rynkach importowych, przede wszystkim w Unii Europejskiej, Stanach Zjednoczonych i Federacji Rosyjskiej. 

Najwięksi eksporterzy, tj. Ekwador, Gwatemala, Kolumbia i Kostaryka powinni skorzystać na tym wzroście popytu, zakładając, że produkcję można będzie uchronić przed niekorzystnymi skutkami zjawisk klimatycznych i rozprzestrzeniania się chorób roślin i ludzi.