Regulowanie cen w sklepach i obniżka czynszów w galeriach. RPO ma uwagi do rządowych pomysłów

Adam Bodnar zauważył, że projekt przewiduje karę w wysokości od 5 tys. zł do 5 mln zł dla przedsiębiorców za zastosowanie ceny lub marży wyższej niż ustalona przez ministra zdrowia. Szef wspomnianego resortu miałby uzyskać specjalne uprawnienia regulowania - w drodze rozporządzenia - maksymalnych cen lub marż hurtowych i detalicznych "towarów lub usług mających istotne znaczenie dla ochrony zdrowia lub bezpieczeństwa ludzi lub kosztów utrzymania gospodarstw domowych".

- Wydając rozporządzenie (...) minister właściwy do spraw zdrowia może ustalić maksymalne ceny dla różnych poziomów obrotu towarowego lub uwzględnić skalę sprzedaży, albo świadczenia usługi uwarunkowania regionalne, a przy ustalaniu wysokości maksymalnych cen może wziąć pod uwagę wysokość cen w okresie poprzedzającym wprowadzenie stanu zagrożenia epidemicznego, a także uzasadnione zmiany kosztów produkcji i zaopatrzenia. Niemniej należy zwrócić uwagę na fakultatywność powyższego upoważnienia, brak szczegółowych wytycznych, kiedy powinno ono zostać wydane i brak określenia dokładnej jego czasowości. Ponadto minister do spraw zdrowia nie jest właściwy do oceny kosztów utrzymania gospodarstw domowych - podkreśla w swojej opinii rzecznik praw obywatelskich.

RPO ocenia, że choć potrzeba ochrona gospodarstw domowych "wobec pojawiających się doniesień medialnych o wykorzystywaniu przez niektóre podmioty obecnej sytuacji do niegodziwego zarobku" raczej nie budzi wątpliwości, to jednak niepokoić może kształt proponowany regulacje dot. kontroli przedsiębiorców odnośnie zawyżania cen lub marż. Rzecznikowi nie podoba się to, iż przedsiębiorca nie będzie mógł wnieść sprzeciwu wobec podjęcia i wykonywania kontroli z naruszeniem przepisów prawa, a ponadto nie będzie przysługiwało mu prawo wniesienia skargi na przewlekłe prowadzenie kontroli.

- Pozbawienie przedsiębiorcy w każdej sytuacji środków ochrony przed niezgodną z prawem kontrolą nadmiernie ingeruje w jego prawa. Zakładany cel ustawodawcy w postaci zapewnienia skuteczności i szybkiego przebiegu kontroli nie może jednocześnie pozbawiać przedsiębiorców ochrony przed bezprawnym czy z naruszeniem prawa prowadzeniem kontroli przez organy państwa - czytamy w opinii.

Inną kwestią, do której odniósł się Adam Bodnar w dokumencie przesłanym do Sejmu jest pomysł obniżenia o 90 proc. czynszu dla najemców obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2 tys. mkw. RPO podkreśla, że choć jest to oczywiście pozytywne dla najemcy, to zarazem koszt obniżenia czynszu de facto ponosi inny przedsiębiorca.