Udzielanie urlopu okolicznościowego - o czym należy pamiętać?
Pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi tzw. urlopu okolicznościowego, w razie zaistnienia określonych sytuacji życiowych. Nie może tego zrobić z własnej inicjatywy, a wyłącznie na wniosek zainteresowanego.
Termin urlopu okolicznościowego powinien pozostawać w związku czasowym z wydarzeniem, które stanowi podstawę jego udzielenia. Urlopowany pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego na zasadach określonych w Kodeksie pracy (art. 297). Za niewykorzystany urlop okolicznościowy nie przysługuje ekwiwalent finansowy.
W ramach tzw. urlopu okolicznościowego pracownikowi przysługują następujące dni wolne od pracy:
- 2 dni – w razie ślubu pracownika;
- 2 dni – w razie narodzin dziecka pracownika;
- 2 dni – w razie zgonu i pogrzebu małżonka pracownika, jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy;
- 1 dzień – w razie ślubu dziecka pracownika;
- 1 dzień – w razie zgonu i pogrzebu siostry, brata, teścia, teściowej, babki lub dziadka pracownika;
- 1 dzień – w razie zgonu i pogrzebu innej osoby pozostającej na utrzymaniu bądź pod bezpośrednią opieką pracownika.
Pracodawca ma obowiązek dać wolne pracownikowi – z zachowaniem prawa do wynagrodzenia – również w następujących sytuacjach:
- na czas niezbędny – w przypadku wzięcia udziału przez pracownika w posiedzeniach komisji pojednawczej w charakterze członka tej komisji. Dotyczy to również pracownika, który jest stroną lub świadkiem w postępowaniu pojednawczym;
- na czas niezbędny – w przypadku konieczności przeprowadzenia przez pracownika obowiązkowych badań lekarskich i szczepień ochronnych przewidzianych przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych, o zwalczaniu gruźlicy oraz o zwalczaniu chorób wenerycznych;
- na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa – dotyczy pracownika oddającego krew;
- na czas niezbędny do przeprowadzenia zaleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich, jeżeli nie mogą one być wykonane w czasie wolnym od pracy – dotyczy pracownika będącego krwiodawcą;
- na czas niezbędny do uczestniczenia w akcji ratowniczej i do wypoczynku koniecznego po jej zakończeniu – dotyczy pracownika będącego ratownikiem Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego;
- na czas niezbędny do uczestniczenia w akcji ratowniczej i do wypoczynku koniecznego po jej zakończeniu oraz na czas udziału w szkoleniach organizowanych przez Morską Służbę Poszukiwania i Ratownictwa – dotyczy pracownika będącego członkiem ochotniczej drużyny ratowniczej działającej w brzegowej stacji ratowniczej Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa „Służba SAR”.
W niektórych przypadkach pracownikowi przysługuje prawo do rekompensaty pieniężnej od odpowiedniego organu lub podmiotu, na którego wezwanie pracownik uzyskuje zwolnienie od pracy. W takim wypadku pracodawca zobowiązany jest do wystawienia pracownikowi odpowiedniego zaświadczenia określającego wysokość utraconego wynagrodzenia za czas tego zwolnienia. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy obowiązujące u danego pracodawcy regulacje przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia za czas takiego zwolnienia. W pozostałych przypadkach, na podstawie uzyskanego od pracodawcy zaświadczenia, pracownik otrzymuje rekompensatę pieniężną określoną w odrębnych przepisach.
11