POMAGAMY ROBIĆ BIZNES W BRANŻY FMCG

Z punktu widzenia sprzedawcy istotne jest ustalenie, kiedy ma się do czynienia ze sprzedażą konsumencką, a kiedy z tzw. zakupem na firmę, regulowanym odrębnie kodeksem cywilnym. Prawa i obowiązki profesjonalnego sprzedawcy wobec klienta, czyli takiej osoby fizycznej, która nabywa rzecz ruchomą w celu niezwiązanym ze swoją działalnością zawodową lub gospodarczą (towar konsumpcyjny), reguluje ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej (DzU 2002.141.1176).

Nabycie towaru na własne potrzeby

Konsumentem nazywamy klienta, który kupuje towar na własne, prywatne potrzeby i tylko wobec niego (oraz dokonanego przez niego zakupu) sprzedawca ma obowiązek stosować przepisy regulujące sprzedaż konsumencką. Rozróżnienie to ma istotne znaczenie w praktyce, z uwagi na zupełnie inną sekwencję uprawnień reklamującego oraz czas na złożenie reklamacji wobec konsumenta i klienta, który dokonuje zakupu „na firmę”, gdzie nie obowiązuje wspomniana ustawa, ale rękojmia regulowana w kodeksie cywilnym.

Pamiętajmy, że o charakterze transakcji nie decyduje to, czy klient poprosi o paragon, czy o fakturę VAT, szczególnie że obowiązujące od kwietnia br. nowe przepisy dotyczące kas fiskalnych wprowadziły np. konieczność zamieszczania na paragonie numeru identyfikacji podatkowej (NIP) nabywcy na jego żądanie (§8 ust.1 pkt 17). Zapis ten ma umożliwić wystawienie za pomocą kasy paragonu, który pełniłby rolę tzw. faktury uproszczonej, w przypadku gdy kwota należności ogółem nie przekracza 450 zł lub 100 euro.

Paragon – nie jedyny dowód zakupu

Najczęstszym błędem po stronie sprzedawców jest interpretowanie paragonu jako jedynego dowodu na to, że doszło do zakupu towaru, a przecież konsument może np. przedstawić świadka czy też wyciąg z banku, bądź wydruk z terminala obsługującego karty płatnicze.

Jeśli sprzedaż dotyczy towaru, którego wartość przekracza 2000 zł lub jest sprzedażą na raty, na przedpłaty, na próbę, na zamówienie, czy według wzoru – sprzedawca ma prawny obowiązek wydać pisemne potwierdzenie zawarcia umowy. Nawet jeśli wartość transakcji jest niższa, gdy tylko klient zażyczy sobie takiego pisemnego potwierdzenia, sprzedawca ma je wydać i również ono stanowi podstawę do złożenia reklamacji. Co ważne, konsument może zażądać pisemnego potwierdzenia nawet po dokonaniu sprzedaży, a więc niekoniecznie w momencie samej transakcji. Pismo takie powinno zawierać następujące elementy: datę i miejscowość, dane sprzedawcy, oświadczenie potwierdzające, co, w jakim dniu i za jaką cenę nabył kupujący, podpis sprzedawcy i jego pieczątkę. Utrata paragonu nie oznacza zatem utraty prawa do reklamacji, jeśli tylko klient może w inny sposób udowodnić fakt dokonania zakupu.

Sprzedawca powinien pamiętać, że zgodnie z art. 11 przywołanej wyżej ustawy, wynikających z niej praw konsumenta m.in. do złożenia reklamacji nie można wyłączyć ani ograniczyć w drodze umowy zawartej przed zawiadomieniem sprzedającego o niezgodności towaru z umową. W szczególności nie można tego dokonać poprzez oświadczenie kupującego, że wie o wszelkich niezgodnościach towaru z umową.

Zwrot to nie reklamacja

Pamiętajmy, że zwrot towaru to nie reklamacja. Reklamacja dotyczy produktów niezgodnych z umową, potocznie nazywanych wadliwymi, a zwrot – towarów pełnowartościowych i zgodnych z umową. Prawo nie przewiduje obowiązku przyjmowania zwrotów i wszystko zależy wyłącznie dobrej woli sprzedawcy. Dlatego w tym przypadku sprzedający, dając z własnej woli taką możliwość konsumentowi, ma również prawo uzależniać przyjęcie zwrotu od okazania paragonu i spełnienia innych warunków (np. opakowania czy metki bez uszkodzeń).

Reklamowanie towarów przecenionych

W przypadku sprzedaży towarów przecenionych, z uwagi na występujące wady (np. odprysk lakieru czy wgięcie obudowy urządzenia), podstawę przeceny należy jasno i wyraźnie wskazać konsumentowi – najlepiej napisać odręcznie na paragonie przyczynę obniżki ceny i opatrzyć pieczątką (lub zawrzeć taki opis w pisemnym potwierdzeniu zawarcia umowy). Jest to istotne, ponieważ wskazane na paragonie uszkodzenie nie może być przedmiotem późniejszej reklamacji, natomiast w pozostałym zakresie sprzedawca zawsze odpowiada za zgodność towaru z umową (przykład: powodem przeceny jest porysowany lakier na obudowie pralki, opis uszkodzenia zawarty jest na paragonie i na pisemnym potwierdzeniu zakupu, klient nie może więc reklamować pralki z tego tytułu, ale może nadal reklamować np. wadliwy silnik pralki). Pamiętajmy również, że sprzedawca nie ma prawa odmówić przyjęcia reklamacji, gdy konsument nie dostarczy oryginalnego opakowania.

Sprzedawca, bezprawnie odmawiając przyjęcia reklamacji z powodu braku paragonu, może narazić konsumenta na utratę uprawnień reklamacyjnych w wyniku upływu terminów na jej złożenie. Wówczas konsument, zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 8 grudnia 2005 roku (sygn. II CK 291/05), może skorzystać z uprawnień, jakie daje art. 471 kodeksu cywilnego – chodzi o odpowiedzialność sprzedawcy za szkody wyrządzone przez nienależyte wykonanie umowy. Szkodą w tym przypadku będzie różnica pomiędzy zapłaconą kwotą, a rzeczywistą wartością rzeczy wadliwych.

Obojętnie zatem, czy konsument dostarczy paragon, paragon jako fakturę uproszczoną, bądź fakturę VAT, czy też przedstawi dowód w postaci wydruku z terminala, wyciąg bankowy lub świadka – sprzedawca zawsze ma obowiązek przyjąć reklamację.

Iwona Szczepańska MBA
radca prawny, IMS Consulting
www.imsconsulting.pl


Wiadomości Handlowe, Nr 6-7 (126) Czerwiec - Lipiec 2013