Chętnie się zadłużamy, ale nie na codzienne wydatki

Wyniki badania „Sytuacja na rynku consumer finance” wskazują na trwający od kilku kwartałów stopniowy wzrost liczby gospodarstw domowych, które spłacają jakieś zadłużenie – najczęściej kredyt bankowy lub pożyczkę. Jednak tylko 4,3% badanych przyznaje, że zadłuża się, by sfinansować bieżące wydatki, takie jak żywność, odzież czy inne codzienne koszty utrzymania.

W ostatniej edycji badania, przeprowadzonego w IV kw. 2019 r. przez Związek Przedsiębiorstw Finansowych oraz Instytut Rozwoju Gospodarczego SGH, brak jakiekolwiek zadłużenia zadeklarowało ok. 38 proc. respondentów (w kwartale poprzednim było to ok. 42 proc., a przed rokiem ok. 54 proc.).

Najczęściej spłacamy kredyt/pożyczkę/kartę kredytową zaciągnięte w banku, instytucji pożyczkowej lub innej instytucji finansowej. Taki rodzaj spłacanego zadłużenia wskazało 50 proc. badanych (przed kwartałem było to ok. 40 proc., a przed rokiem ok. 30 proc.). Na kolejnym miejscu, choć znacznie rzadziej, respondenci wskazywali pożyczkę zaciągniętą w zakładzie pracy (10,5 proc. wobec ok. 9,7 proc. poprzednio i 8 proc. przed rokiem) i pożyczkę zaciągniętą u rodziny/znajomych (9,6 proc., przed rokiem 5,3 proc.). Bardzo rzadko respondenci wskazywali na posiadanie zaległego zobowiązania wobec zakładu energetycznego, operatora telekomunikacyjnego, spółdzielni mieszkaniowej (3,3%) i innego zobowiązania – np. w lombardzie, raty leasingowej itp. (3,4 proc.).

– Niegasnące aspiracje konsumpcyjne Polaków finansuje dziś w wysokim stopniu kredyt, pozyskany w instytucjach rynku finansowego. Jednak zapowiadane już na ten rok spowolnienie gospodarcze oraz rosnąca inflacja mogą spowodować zaostrzenie kryteriów udzielania kredytów gospodarstwom domowym. Jednocześnie powiększyć się może skala gospodarstw mających problemy z regulowaniem rachunków za prąd, gaz, wodę, wśród których znaczny udział będą miały zapewne te, które posiadają najniższy poziom dochodów w dyspozycji i w których koszyku zakupowym największy udział mają produkty spożywcze – ocenia Andrzej Roter, prezes zarządu ZPF.

– W strukturze zadłużenia można zauważyć, że kredyty bądź pożyczki zaciągane w wyspecjalizowanych instytucjach wypierają pożyczki w zakładzie pracy, a nawet pożyczanie u rodziny czy znajomych. Ten typ zadłużenia kilka lat temu zgłaszało nawet 14 proc. respondentów, podczas gdy obecnie to około 10 proc. – zauważa dr Sławomir Dudek z IRG SGH.