Od środy obowiązuje ustawa o przewadze kontraktowej
W środę 12 lipca wchodzi w życie ustawa o tzw. przewadze kontraktowej. Opinie na temat tych przepisów są mocno podzielone. Niektórzy widzą szansę na poprawę rentowności małych dostawców. To z kolei zmniejszyłoby presję na wzrost cen produktów, na czym zyskaliby klienci. Ale część analityków ostrzega, że sieci handlowe ograniczą swoje relacje z mniejszymi dystrybutorami. Specjaliści wskazują też na dyskryminujący duże firmy nowy układ prawno-administracyjny.
Jak podkreśla Sebastian Starzyński, prezes platformy TakeTask, głównym celem nowej ustawy jest ochrona interesu publicznego. Działania UOKIK, co do zasady, mają wyeliminować nieuczciwe praktyki z obrotu gospodarczego, a nie zadośćuczynić konkretnym, poszkodowanym przedsiębiorcom. Ekspert przewiduje, że nakładanie kar otworzy drogę dostawcom do dochodzenia odszkodowań od sieci handlowych w sądzie. Będzie to szczególnie ważne dla tych firm, które postanowią zakończyć współpracę z daną siecią.
– Ta ustawa to tzw. nadregulacja, która kodyfikuje sprawy już unormowane. Wprowadza również przepisy niezgodne z istniejącymi, nieusuniętymi z porządku prawnego. Na przykład, nie zmienia funkcji UOKIK-u, a wręcz każe działać mu w trybie publiczno-prawnym. Ponadto, na podstawie stwierdzenia jednej ze stron – de facto donosu dostawcy, ww. organ arbitralnie wkracza w relacje partnerów biznesowych w trakcie ich negocjacji, od których ów skarżący może przecież odstąpić. Gospodarce i rynkowi to na pewno nie służy – stwierdza dr Maria Andrzej Faliński, ekspert rynku detalicznego.
Według Sebastiana Starzyńskiego, sieci handlowe mają obecnie bardzo silną pozycję na polskim rynku, którą widać szczególnie w relacjach z małymi dostawcami. Ustawa ogranicza stosowanie nieuczciwych zachowań, polegających na promowaniu towaru, wbrew woli czy wiedzy dostawcy, a potem obciążanie go kosztami tych działań. Teraz potrzebna będzie wyraźna zgoda dostawcy, aby sieć zorganizowała promocję. Dopiero potem możliwe będzie wystawienie za nią faktury.
Dyskryminująca kontrola?
– Nowe przepisy nakazują respektować interesy dostawcy, wyposażonego w oręż arbitralnego uznania stanowiska silniejszego ekonomicznie partnera za niezgodne z jego interesem, gdy np. oferowana cena nabycia okaże się za niska. Co więcej, specjalny tryb dotyczy ścigania firm powyżej 100 mln przychodu rocznie. A to już, w mojej ocenie, otwarta dyskryminacja. Dodawszy do tego nowy, bardzo opresyjny sposób podejmowania i realizacji kontroli, otrzymujemy nieprzyjazny dużym firmom układ prawno-administracyjny – ocenia dr Faliński.
Natomiast, prezes TakeTask wskazuje na to, że sieci mogą zostać zmuszone do lepszej kontroli swoich działań w placówkach. Wystawianie faktur na promocje, które nigdy się nie odbyły, będzie podważane już nie tylko na mocy ustawy o VAT, ale także dzięki nowym przepisom. Taki porządek prawny wymusi na sieciach lepsze egzekwowanie promocji. To będzie szczególnie istotne dla mniejszych dostawców. Oni nie mają zasobów na kontrolowanie działań nabywców, np. za pośrednictwem firm merchandisingowych czy przedstawicieli handlowych, tak jak najwięksi gracze na rynku. Dotychczas, centralnie planowane akcje promocyjne nie zawsze były w pełni egzekwowane przez placówki. Lepsza egzekucja może poprawić ekspozycję produktów objętych rabatami i podwyższyć ich sprzedaż. To z kolei zapewni mniejszym dystrybutorom większą rentowność. Pozwoli im tym samym sprostać presji płacowej pracowników, bez konieczności podwyższania cen lub obniżana jakości towarów.
3