Planowany wzrost płacy minimalnej spowolni wzrost zatrudnienia [ANALIZA]

Zdaniem autorów opracowania, kluczową kwestią jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu planowane podwyżki płacy minimalnej przyczynią się do pogorszenia konkurencyjności polskiej gospodarki w zakresie kosztów pracy. Miarą takiej konkurencyjności są tzw. jednostkowe koszty pracy (dalej JKP) czyli iloraz funduszu pracy (zatrudnienie razy przeciętne wynagrodzenie) oraz PKB. Innymi słowy, jest to koszt pracy przypadający na jednostkę wytworzonej produkcji. Wzrost JKP (np. ze względu na wzrost wynagrodzeń) przyczynia się do pogorszenia konkurencyjności. Dlatego w analitycy rozważają, jaki musiałby być spadek zatrudnienia w polskiej gospodarce, który zrównoważyłby szybszy wzrost wynagrodzeń, tak aby te dwa przeciwstawne efekty były neutralne dla kształtowania się JKP.

Należy zwrócić uwagę, że zarysowany wyżej scenariusz ma charakter uproszczony, gdyż dostosowanie po stronie przedsiębiorców do silnego wzrostu płacy minimalnej realizuje się wyłącznie poprzez spadek zatrudnienia. Firmy mogą bowiem przenieść część zwiększonych kosztów pracy na konsumentów, podwyższając ceny swoich produktów. Dlatego w jednym z rozważanych poniżej wariantów symulacji uwzględniono efekt częściowego przeniesienia wyższych płac na ceny w budownictwie i usługach.

Badania empiryczne wskazują na gamę czynników, które ograniczają negatywny wpływ podwyżek płacy minimalnej na poziom zatrudnienia. Wyższe płace mogą motywować dotychczas najgorzej zarabiających pracowników do wydajniejszej pracy, co ogranicza wzrost JKP. Wzrost płacy minimalnej ogranicza również skłonność pracowników do poszukiwania nowej pracy. Zmniejszona rotacja wśród zatrudnionych zmniejsza koszty przedsiębiorców związane z rekrutacją. Przedsiębiorcy mogą również zdecydować się na absorbcję kosztu wyższych wynagrodzeń poprzez obniżenie swojego zysku (spadek rentowności). W takim wariancie dochodzi również do transferu dochodów od przedsiębiorców do nisko opłacanych pracowników, którzy charakteryzują się niższą skłonnością do oszczędzania, czego efektem są wyższe wydatki konsumenckie przyczyniające się do wzrostu popytu i zatrudnienia. Dodatkowo pracodawcy mogą szukać oszczędności poprzez rezygnacje z dodatkowych szkoleń, benefitów pracowniczych niezwiązanych z płacami oraz zmniejszanie liczby przepracowanych godzin, a nie liczby etatów. Innym sposobem przedsiębiorców na radzenie sobie z wyższą płacą minimalną jest realizowanie inwestycji polegających na zwiększeniu wydajności pracy (tzw. wzrost technicznego uzbrojenia pracy), co również ogranicza wzrost JPK.