Polski rynek produktów FMCG 2015 – analiza

Całkowity udział wartości sklepów wielkoformatowych w rynku nadal rośnie. Udział sklepów małoformatowych spadł w 2015 r. do poziomu 41 proc. z 44 proc. w 2014 r. W tym samym czasie liczba sklepów małoformatowych zmalała o 4,5 proc., osiągając poziom ok. 74,3 tys. placówek na koniec roku 2015.

Według badań Nielsena, wśród sklepów wielkoformatowych największe wzrosty sprzedaży notują dyskonty (wzrost o 12,6 proc. w 2015 r.). W 2015 r. segment hipermarketów spadł o 0,7 proc. r/r. Kolejnym segmentem, który w 2015 r. odnotował wzrost sprzedaży, są sklepy o powierzchni 40-100 mkw. (+0,2 proc. r/r). Pozostałe segmenty odnotowały spadek sprzedaży, przy czym najniższa dynamika spadków odnotowana została w segmencie małych supermarketów o powierzchni od 100 do 300 mkw.

Rynek hurtowy

Przedsiębiorstwa hurtowe działające na rynku dystrybucji produktów FMCG konkurują przede wszystkim w obrębie zaopatrzenia tradycyjnych sklepów ogólnospożywczych, spożywczych sklepów specjalistycznych (sklepy mięsne, piekarnie, cukiernie, sklepy oferujące warzywa i owoce, sklepy alkoholowe, sklepy rybne) oraz tzw. kanałów alternatywnych, obejmujących kioski, sklepy na stacjach benzynowych, HoReCa (hotele, restauracje, catering).

Największym dystrybutorem hurtowym w Polsce (z 26-proc. udziałem w rynku) jest Grupa Eurocash. W 2015 r. udziały Eurocashu w rynku wzrosły w stosunku do roku poprzedniego o ok. 3 p.p. Inne duże firmy działające rynku hurtowym to, m.in.: Makro C&C, Selgros C&C, GK Specjał, Grupa Bać-Pol, Kolporter, czy Grupa Mar-Ol.

W latach 1991-2001 obserwowana była postępująca konsolidacja rynku hurtowej dystrybucji produktów FMCG. Okres ostatnich kilkunastu lat przyniósł redukcję liczby przedsiębiorstw hurtowych zajmujących się sprzedażą produktów FMCG do ok. 3-4 tysięcy podmiotów funkcjonujących obecnie. Eksperci spodziewają się, że konsolidacja nadal będzie postępowała. Nie wykluczają też tego, że na rynku mogą pojawić się nowi, silni, międzynarodowi gracze, którzy zmienią układ sił w branży hurtowej.

Trendy na rynku FMCG

W ciągu ostatniej dekady zaobserwować można było stopniowe wyrównywanie się udziału w rynku obu kanałów sprzedaży detalicznej produktów FMCG, tj. kanału wielkoformatowego i tradycyjnego. Obecnie wg. danych GfK Polonia sklepy wielkoformatowe (supermarkety, hipermarkety i dyskonty) kontrolują ok. 59 proc. głównych kanałów detalicznych, a sklepy małoformatowe ok. 41 proc.

Według ekspertów z branży hurtowej, brak jest jednak przesłanek do dalszego znaczącego ograniczania roli handlu tradycyjnego w kolejnych latach. Przemawiają za tym zarówno uwarunkowania zewnętrzne (struktura demograficzna), jak i wewnętrzne (polegające przede wszystkim na pojawieniu się mechanizmów konsolidacyjno-modernizacyjnych, umożliwiającego skuteczne konkurowanie z placówkami wielkoformatowymi).

Jednym z przejawów tego trendu jest zrzeszanie się sklepów o powierzchni do 300 mkw. w sieciach franczyzowych, zarówno o charakterze tradycyjnym (będących de facto formą programów lojalnościowych), jak i nowoczesnym (silnie wiążącym detalistów ze źródłem zakupów). Zgodnie z szacunkami GfK Polonia, udział sklepów małoformatowych zrzeszonych w sieciach franczyzowych wynosi 30 proc.

Struktura rynku detalicznego

W 2015 r. istotną formą detalicznej dystrybucji produktów FMCG był tradycyjny kanał dystrybucji, którego udział wynosił ok. 41 proc. Taki wysoki udział (w porównaniu z innymi krajami europejskimi) jest wynikiem niskiej koncentracji populacji na terenie kraju, jak również złych warunków zamieszkania, powodujących częstsze zakupy. Taka sytuacja jest korzystna dla firm hurtowych, dla których małe i średniej wielkości sklepy umiejscowione poza dużymi aglomeracjami stanowią najistotniejszą grupę klientów. W perspektywie długoterminowej wzrost udziału nowoczesnej dystrybucji zredukuje potencjalny rynek sklepów tradycyjnych.

Rynek FMCG uzależniony jest także od sytuacji gospodarczej w kraju. Wzrost gospodarczy w Polsce, mierzony realnym wzrostem PKB, według wstępnych szacunków wyniósł w 2015 r. 3,6 proc. w porównaniu do 3,3 proc. w 2014 r. W 2015 r. najdynamiczniej rozwijającą się gałęzią gospodarki był przemysł – wartość dodana brutto w cenach stałych w tym sektorze wzrosła o 5,4 proc. rok do roku. Dla porównania, w 2015 r. sektor budownictwa zanotował wzrost w wysokości 4,4 proc., a sektor handlu i napraw wzrósł o 3,1 proc.

Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w 2015 r. spadły o 0,9 proc. w porównaniu z poprzednim rokiem. Ceny żywności i napojów bezalkoholowych w 2015 r. zanotowały deflację na poziomie -1,7 proc. Ceny napojów alkoholowych i wyrobów tytoniowych wzrosły o 0,9 proc. r/r.

Na koniec grudnia 2015 r. stopa rejestrowanego bezrobocia w kraju znacząco się poprawiła w stosunku do roku poprzedniego i wyniosła 9,8 proc..