Jak UOKiK egzekwuje ustawę o przeciwdziałaniu zatorom płatniczym [ANALIZA]
Problem zatorów płatniczych oraz bardzo długich terminów płatności dotyka większości polskich firm. Epidemia COVID-19 wpłynęła na pogłębienie opóźnień ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, powodując nierzadko utratę stabilności finansowej przedsiębiorców, a w skrajnych przypadkach ich upadłość. W ostatnim czasie obserwujemy praktykę polegającą na wszczynaniu przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów postępowań w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych przez przedsiębiorców. Umocowanie do przeprowadzania takich postępowań przez Prezesa UOKiK wynika z przepisów ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2020 roku – alert prawny firmy Deloitte.
Przepisy te wprowadziły generalny zakaz nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych przez podmioty, o których mowa w art. 2 tej Ustawy, niebędące podmiotami publicznymi. Zakaz ten jest jednym z przewidzianych w Ustawie instrumentów zmierzających do zapobiegania zatorom płatniczym i odnosi się w szczególności do przedsiębiorców w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, a także do oddziałów i przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych, przedsiębiorców z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, będących wyłącznymi stronami transakcji handlowej w rozumieniu Ustawy.
Jak wynika z przepisów, z nadmiernym opóźnianiem się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych mamy do czynienia, gdy w okresie 3 kolejnych miesięcy suma wartości świadczeń pieniężnych niespełnionych oraz spełnionych po terminie przez dany podmiot wynosi co najmniej 2 mln złotych.
Przy czym, w przypadku postępowań dotyczących nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, wszczynanych w latach 2020 i 2021, suma wartości świadczeń pieniężnych wynosi co najmniej 5 000 000 złotych.
Warto zauważyć, że również świadczenie pieniężne zostało zdefiniowane w Ustawie. Przez świadczenie pieniężne należy rozumieć wynagrodzenie za dostawę towaru lub wykonanie usługi w transakcji handlowej (którą jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością).
W przypadku wystąpienia nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, Prezes UOKiK może wszcząć w tym zakresie stosowne postępowanie, które może doprowadzić do nałożenia administracyjnej kary pieniężnej na kontrolowany podmiot.
Jak wygląda wszczęcie postępowania przez Prezesa UOKiK?
Postępowanie może być wszczęte z urzędu lub na skutek zgłoszenia. Postępowanie rozpoczyna się od wydania przez Prezesa UOKiK postanowienia o jego wszczęciu oraz zawiadomienia o tym strony postępowania. Postanowienie w swej treści wskazuje na okres objęty postępowaniem (okres taki mogą stanowić 3 kolejne miesiące przypadające w okresie 2 lat przed dniem wszczęcia postępowania).
Zaznaczyć należy, że nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych - w odniesieniu do świadczeń pieniężnych wynikających z transakcji handlowych zawartych przed 1 stycznia 2020 r. (tj. przed dniem wejścia w życie przepisów Ustawy odnoszących się do opisywanego postępowania) może być stwierdzone, z tym, że Prezes UOKiK, ustalając wystąpienie nadmiernego opóźniania się, w przypadku takich transakcji handlowych, uwzględnia jedynie te świadczenia pieniężne, które stały się wymagalne po tym dniu.
4