Mark Niechciał, prezes UOKIK: Ustawa o przewadze kontraktowej złagodziła wojnę cenową w polskim handlu

- Czy ustawa o przewadze kontraktowej realizuje pokładane w niej nadzieje przedsiębiorców? Liczba zgłoszeń nie jest duża, a wręcz mała w stosunku do wcześniejszych utyskiwań przedsiębiorców. Wydaje się, że realizuje się scenariusz wg. którego relacje w łańcuchu się „normalizują”.

Marek Niechciał: Staraliśmy się ściągnąć umowy supermarketów z dostawcami, tak aby dowiedzieć się, czy ustawa wywołała zmiany w relacjach między podmiotami. Z naszych analiz wynika, że relacje między nimi są cały czas przebudowywane i cywilizowane, dlatego przedsiębiorcy, szczególnie ci mniejsi czują się bezpieczniej.

Moim zdaniem, jednym z efektów działania ustawy o przewadze kontraktowej jest złagodzenie wojny cenowo-promocyjnej, z którą mieliśmy do czynienia w ostatnich latach. Wydaje się, że w sklepach jest nieco mniej promocji, co możne być wynikiem wprowadzenia ustawy i  co można wiązać z obawą przed łamaniem prawa. Wcześniej wielu producentów żywności „musiało” brać udział w promocjach, aby zwiększać sprzedaż. Dzisiaj dystrybutorzy sporadyczniej  proponują dostawcom udział w tego typu akcjach, a ci ostatni nie boją się odmówić udziału, jeśli nie widzą w tym korzyści dla siebie.

Czy wspomniana analiza umów handlowych między dystrybutorami a dostawcami pokazuje, że nowa ustawa wyeliminowała zapisy mogące godzić w interesy przedsiębiorców i producentów?

Piotr Adamczewski: Nie jest możliwa kontrola wszystkich branż jednocześnie, będziemy działali w poszczególnych obszarach. Będą działania bardziej szerokie, związane z pogłębioną analizą tak, jak na przykład w zakresie umów na dostawę mleka, czy buraków cukrowych.

Ustawa o przewadze kontraktowej miała naprawić brak równowagi w łańcuchu żywnościowym. Na czym Pana zdaniem polegał ten brak równowagi, i gdzie tych nadużyć było najwięcej? Mówiło się, że – ustawa - to ma być kaganiec na sieci handlowe i np. na opłaty półkowe, zawarte w umowach z dostawcami.

Piotr Adamczewski: Wskazywano, że oprócz typowych opłat półkowych dochodzi do różnego rodzaju innych nadużyć, jak nieterminowe płatności, jednostronnie niekorzystne zapisy w umowach. Co więcej dochodziło do wykorzystania skali działalności w stosunku do mniejszych podmiotów. Przepisy mają jednak zastosowanie nie tylko do sieci handlowych, ale zmierzają do ustabilizowania relacji między przetwórcami a rolnikami. Zasada swobody umów, z punktu widzenia wolnego rynku, pozwala silniejszemu lepiej prowadzić negocjacje. Z punktu widzenia gospodarki państwa ustawodawca dostrzega problemy z tym związane, gdyż zbyt dużo jest działań niekorzystnych dla słabszych uczestników rynku – upadają, albo obniżają jakość. To wszystko wprowadza zagrożenie dla zrównoważonej gospodarki żywnościowej i wymusza ingerencję państwa.