Przewaga kontraktowa. Nieostre pojęcia w nowej ustawie oznaczają dla firm spożywczych wiele problemów

Przepisy ustawy znajdują zastosowanie do umów nabycia produktów rolnych i spożywczych zawieranych pomiędzy dostawcami (np. producentami rolnymi, pośrednikami) a nabywcami (np. sieciami handlowymi, restauracjami, zakładami przetwórstwa).

Ustawa wprowadza ogólny zakaz nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej w tego typu relacjach. Stwierdzenie, czy podmiot posiadający przewagę kontraktową – którym może być dostawca albo nabywca – dopuścił się jej nieuczciwego wykorzystania, należy  do kompetencji prezesa UOKiK.

Jak wyjaśniają eksperci kancelarii Wierzbowski Eversheds Sutherland ramach prowadzonego postępowania prezes UOKiK może korzystać z szeregu instrumentów znanych już z ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, jak np. żądanie przekazania odpowiednich informacji, czy też przeprowadzenie kontroli w siedzibie przedsiębiorcy. Co istotne, prezes UOKiK może wszcząć postępowanie w sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktowa, jeżeli:(a) łączna wartość obrotu pomiędzy stronami umowy w roku wszczęcia postępowania lub w którymkolwiek z 2 lat poprzedzających przekracza  50 tys. złotych oraz (b) obrót podmiotu stosującego zakazaną praktykę lub całej jego grupy kapitałowej w roku poprzedzającym wszczęcie postępowania przekraczał 100 mln złotych.

Jakkolwiek w zasadzie wszyscy uczestnicy rynku podzielają szczytny cel przyświecający wprowadzeniu ustawy, tj. wyeliminowanie nieuczciwych zachowań w szeroko pojętej branży rolno-spożywczej, to jednak przełożenie jej przepisów  na praktykę rynkową powoduje wiele problemów – uważają eksperci kancelarii Wierzbowski Eversheds Sutherland. Wynika to przede wszystkim  z szeregu nieostrych pojęć, którymi posłużono się w ustawie. Chodzi tu np. już  o sam termin „przewaga kontraktowa”, otwarty katalog praktyk będących jej nieuczciwym wykorzystywaniem, czy wreszcie „dobre obyczaje” lub „istotny interes drugiej strony”, ważne dla ustalenia, czy dane działanie jest nieuczciwe. Praktyczne trudności spowodowane posługiwaniem się przez ustawę nieostrymi pojęciami są tym większe, że jej przepisy wprowadzają zupełnie nowe rozwiązania do polskiego systemu prawa.

Według ekspertów kancelarii Wierzbowski Eversheds Sutherland po stronie adresatów ustawy powstaje zatem znaczna doza niepewności co do tego, w jaki sposób prezes UOKiK będzie stosował nowe przepisy. Mimo tego z wypowiedzi przedstawicieli prezesa UOKiK wynika,  że na obecnym etapie nie planuje się wydania jakichkolwiek wyjaśnień  lub wytycznych, stanowiących ogólne wskazówki interpretacyjne.