Wzrost konsumpcji może spowolnić w II poł. 2017 r. gdy zniknie efekt 500+
Program zasiłków na dzieci 500+ został wprowadzony w kwietniu 2016 r. Oczekiwane wypłaty do końca 2016 r. to 17,2 mld zł. Powszechnie oczekiwano, że program przełoży się na wyższe wydatki konsumpcyjne. Eksperci Banku Zachodniego WBK spodziewali się, że wzrost konsumpcji prywatnej może tymczasowo osiągnąć 5% r/r.
Tymczasem, dotychczas efekt był raczej słaby – w II kw. 2016 konsumpcja prywatna nie przyśpieszyła (chociaż do czerwca wypłacono 4,9 mld zł), a w III kw. 2016 wzrosła o 3,9% r/r wobec 3,3% w II kw. (w ujęciu odsezonowanym 1,4% kw/kw w III kw. wobec 0,8% kw/kw w II kw.). Szybki szacunek wpływu programu 500+ na konsumpcję to zatem ok. 0,6 pkt. proc. w III kw.
0,6% konsumpcji w III kw. to ok. 1,6 mld zł, co sugeruje że zaledwie 14% płatności 500+ przełożyło się na wydatki, znacznie poniżej oczekiwań (my spodziewaliśmy się 50%). Można to wyjaśnić w następujący sposób: 1) skutki programu są opóźnione (i dlatego brak wpływu w II kw. 16) a niektóre gospodarstwa domowe wstrzymały się z wydawaniem do Świąt Bożego Narodzenia, 2) mniej zarabiający zrezygnowali z szybkich kredytów konsumpcyjnych (dane pokazują że najmniej zarabiający kwintyl gospodarstw domowych wydaje więcej niż zarabia i finansuje się takimi kredytami), więc program 500+ skutkował obniżeniem zadłużenia a nie znaczącym wzrostem konsumpcji.
Przy założeniu opóźnionego efektu programu i możliwego wzrostu konsumpcji w związku z Bożym Narodzeniem, eksperci Banku Zachodniego WBK szacują, że stosunek wydatków do wypłat wzrośnie do 25% w 2016 r. i 30% w 2017 r., co doda łącznie 0,4 pp do wzrostu konsumpcji w 2016 i 0,3 pp w 2017.
Od 2014 r. konsumpcja rośnie w tempie ok. 3% r/r. Mimo że realne dochody z pracy i świadczeń społecznych rosły ostatnio w tempie ok 5% r/r, to stopa wzrostu konsumpcji była zgodna z realnym tempem wzrostu dochodu do dyspozycji (ok. 3,3% r/r w okresie 2014 - I kw. 2016). Stopa oszczędzania wzrosła nieznacznie, a gospodarstwa domowe wygładzały swoją ścieżkę konsumpcji.
Zdaniem analityków BZ WBK przyśpieszenie nominalnego wzrostu płac w 2017 r. zostanie skonsumowane przez wyższą inflację (CPI średnio o ok. 2 punkty procentowe wyżej niż 2016 r.), a świadczenia społeczne wzrosną tylko nieznacznie ze względu na niską indeksację, więc łączny wzrost realnych dochodów do dyspozycji będzie niższy niż w 2016 r., co sugeruje, że nie ma wiele miejsca na przyśpieszenie konsumpcji w 2017 r. W zasadzie wzrost konsumpcji może nawet spowolnić w II poł. 2017 r. gdy zniknie efekt 500+.
Ogólnie, eksperci BZ WBK spodziewają się wzrostu konsumpcji o 3,9% w 2017 r. wobec 3,7% w 2016 r.
2